Bijgewerkt: 22 januari 2025
Gezag wordt door de ouders gezamenlijk of door één ouder uitgeoefend. Is er gezamenlijk gezag, dan kan één ouder niet alleen beslissen over zogenaamde ‘gezagsbeslissingen’. Er is een actieve toestemming van de andere ouder nodig, meestal in de vorm van een handtekening.
Geen toestemming? Dan berusten of naar de rechter.
Wil jij dat jullie als ouders samen een bepaalde beslissing nemen en wordt de toestemming niet gegeven, dan kan de ouder die wil naar de rechter om daarvoor ’toestemming van de rechter te krijgen die de toestemming van de andere ouder vervangt’. Dit heet ook wel een ‘verzoek tot vervangende toestemming’. Dit geldt in beginsel voor alle gezagsbeslissingen. In de kennisbank zijn diverse sub-thema’s uitgewerkt voor specifieke situaties die veel voorkomen zoals; verhuizing, vakantie buitenland, schoolkeuze, hoofdverblijfplaats en vaccinatie. Daarin kun je ook lezen dat de rechter zo een verzoek niet altijd toewijst.
Toestemming-vooraf-plicht in de praktijk veel geschonden
De toestemming-vooraf-plicht wordt in de praktijk veel geschonden. Dit geldt ook voor de plicht die hieruit voortvloeit om de andere ouder te consulteren voorafgaand aan het nemen van de beslissing. Het meest voorkomend zijn hoofdverblijfouders die gezagsbeslissingen over het minderjarige kind zelfstandig nemen. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan over het verhuizen van het hoofdverblijf van het kind met die ouder, evenals in- en overschrijvingen, beëindigen van: opvang/school, huisarts, sportvereniging en zelfs medische behandelingen.
Zijn er professionals betrokken, dan wordt veelal op voorhand aangenomen dat wanneer er met de andere ouder geen contact is, dat één ouder zelfstandig mag handelen. Onbewust worden deze partijen deelgenoot gemaakt aan het creëren van voldongen feiten. Het standpunt van de zelfbepalend handelende ouder veelal: ‘mijn beslissing was in het belang van het kind’ of ‘het kind is nu eenmaal gewend aan de nieuwe situatie, dus het is beter het zo te laten’.
Ambivalente rechtspraak ondermijnt kracht toestemming-vooraf-plicht
Als je het als gezaghebbende ouder niet eens bent met het voldongen feit, dan word je veelal in positie gedrongen van: (i) berusten, (ii) een achterhoedegevecht starten tegen de betrokken professional (iii) een stap naar Veilig Thuis of (iv) een stap naar de rechter.
De rechtspraak is echter in het geheel niet consistent in het handhaven van de (vervangende) toestemming-vooraf-plicht. Twee voorbeelden zijn te lezen op deze pagina: Zonder toestemming verhuizen, kan dat? We zien dit soort uitspraken vaker (en slechts enkelen worden gepubliceerd). Het kan echter ook anders, zoals in deze uitspraak waarin Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden korte metten maakt met het zelfbepalende gedrag van de verhuizende ouder. Na eerder van de rechtbank alsnog – na het feit – vervangende toestemming te hebben verkregen, moest deze ouder van het hof toch nog terugverhuizen.
Naleving (vervangende) toestemming-vooraf-plicht in het belang van het kind
Het wél naleven van de toestemming-vooraf-plicht is altijd hetgeen een gezaghebbende ouder behoort te doen. Het niet-naleven is namelijk een vorm van ex-partnerstrijd en daarmee eveneens een vorm van kindermishandeling. Het houdt de situatie rondom het kind onrustig en sleurt het kind (soms letterlijk) heen en weer tussen de standpunten van ouders. Dit is in strijd met de optimale-ontwikkel-plicht van ouders.
Naleving ook verplicht bij een noodtoestand?
In situaties waarin er sprake is van een acute objectiveerbare noodtoestand waarbij het belang van het kind direct handelen eist (denk aan acute medische behandelingen) dan kan (en moet) je als gezaghebbende ouder handelen. Bereik je de andere ouder niet, zorg dan dat je die ouder in iedere geval informeert (via Voicemail, WhatsApp, SMS). Móet je de beslissing nemen, neem de beslissing.
De praktijk wijst uit dat bij een noodtoestand handelen een ouder zelden/nooit wordt aangerekend. Wat er mogelijk wel gebeurt is of er daadwerkelijk sprake was van een noodtoestand en of die zo urgent was dat (vervangende) toestemming redelijkerwijs niet behoefde te worden afgewacht. Slaagt het beroep op de aanwezigheid van een noodtoestand of de urgentie niet, dan kun je ervan uitgaan dat de rechter daaraan t.z.t. een consequentie hangt die de rechter goeddunkt.
Heb je te maken met een zelfbepalend handelende ouder?
Met vechtscheidingshulp.nl pleiten we voor een rechtspraak met meer gezag. We zijn van mening dat de rechtspraak wél consistent de ouderlijke plichten moet handhaven. Zie daarvoor ook de opinie: De familierechtspraak moet meer gezag krijgen en de opinie: Maak goed-interouderschap onderdeel van de veertien voorwaarden voor goed-genoeg-ouderschap! Hoewel er lichtpuntjes zijn in de rechtspraak zijn veel rechters nog huiverig om deze duidelijke koers te varen (onnodig o.i.). Wil je hulp? Neem contact op.
Meer vraag en antwoord
Meer kennisbank
Contact ons voor hulp
We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:
- Onze aanpak.
- Diensten & kosten.
- Wanneer ons in te zetten.
- Hoe we waarde toevoegen t.o.v. een advocaat familierecht.
- Waarom ons in te zetten ook al heb je recht op een sociaal advocaat.
Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.