MGFK: Deel 2: De basisprincipes van een ‘pre-label analyse’

Bijgewerkt: 27 november 2025 | Leestijd: 5 minuten
In het kort: In familiezaken wordt gedrag vaak te snel geduid: ouders krijgen labels zoals ‘pleger’, ‘slachtoffer’, ‘weigerende ouder’, ‘beschermend’ of ‘niet-welwillend’, terwijl de onderliggende patronen nog niet zijn onderzocht. Deel 2 introduceert de pre-label analyse: een systematische manier om eerst het gedrag zelf te verzamelen, te ordenen en in tijd te plaatsen, zonder het direct te interpreteren. Door meerdere verklaringen naast elkaar te laten bestaan, voorkomt het MGFK tunnelvisie en te snelle conclusies. Dit deel legt de basis voor een neutralere, transparantere en betrouwbaardere vorm van gedragsanalyse die nodig is om tot eerlijke en consistente beslissingen te komen.

Inleiding

Een pre-labelanalyse vormt een kernonderdeel van het Multidimensionaal Gedrags‑FunctieKader (MGFK). Het uitgangspunt is dat gedrag in complexe scheidingssituaties niet te vroeg wordt geïnterpreteerd vanuit labels zoals “pleger”, “slachtoffer”, “weigerende ouder” of “overbetrokken ouder”. In plaats daarvan wordt gedrag eerst systematisch verzameld, geordend en in context geplaatst, voordat betekenis, verantwoordelijkheid of risico’s worden geduid. Dit maakt de analyse neutraler, methodischer en consistenter.

Gedrag als data: de basis van objectivering

Een pre-labelanalyse begint bij gedrag: observeerbare handelingen, communicatie, beslissingen, patronen in tijd, en concrete gedragsuitkomsten. Niet de overtuigingen van ouders, niet hun verklaringen als zodanig, maar hun feitelijke handelen vormt de primaire databron.

Dit omvat onder meer:

• Communicatiepatronen (inhoud, toon, consistentie).
• Informatievoorziening aan elkaar.
• Consultatie en besluitvorming.
• Overdrachtssituaties.
• Flexibiliteit of rigiditeit in planning.
• Omgangsvoorbereiding en nazorg.
• Naleving van juridische afspraken.
• Reactie op interventies of aanwijzingen.

Gedrag wordt daarbij niet binair beoordeeld, maar geïnterpreteerd vanuit meerdere mogelijke functies. Dit onderscheidt het MGFK van methodieken die primair starten met verbale verklaringen van ouders over elkaar. In het MGFK vormen observaties van feitelijk gedrag de kern, en worden verklaringen pas in een latere fase betrokken, namelijk wanneer ze kunnen worden getoetst aan concrete gedragsdata. Hierdoor ontstaat een analyse die minder afhankelijk is van subjectieve beleving en meer van verifieerbare patronen.

Ambiguiteit vasthouden: vier parallelle functiehypothesen

 In plaats van één verklaring te kiezen voor gedrag, houdt de pre-labelanalyse bewust meerdere hypothesen naast elkaar. Deze parallelle hypothesen zijn bijvoorbeeld:

1. Beschermend gedrag (veiligheid, reële zorgen).
2. Stress‑gedreven of relationeel verstoord gedrag (tijdelijke ontregeling).
3. Niet‑welwillend gedrag (weigering, frustratie, dwarsliggen).
4. Controle‑gedrag (dominantie, beïnvloeding, ondermijning).

Voor elk gedrag wordt beoordeeld welke van deze hypothesen het meest plausibel wordt, maar pas nadat voldoende gedragsdata zijn verzameld. De kracht zit in het openhouden van interpretatieruimte zolang dat nodig is.

Patronen boven incidenten

Geen enkel incident staat op zichzelf. Het MGFK vraagt dat gedrag over langere tijd wordt bekeken, waarbij wordt gezocht naar:

• Herhaling.
• De-escalatie of escalatie.
• Consistentie of plotselinge omslagen.
• Richting van invloed (wie reageert op wie?).
• Veranderingen rond belangrijke gebeurtenissen.

Door patronen centraal te stellen wordt voorkomen dat incidenten worden over- of ondergewaardeerd.

Tijdlijnanalyse: gedrag ingebed in context

Een pre-labelanalyse ordent gedrag in een tijdlijn waarin belangrijke gebeurtenissen, meldingen, escalaties, interventies en beslissingen worden geplaatst.

Hierdoor ontstaat inzicht in:

• Wanneer bepaald gedrag begon.
• Wat eraan voorafging.
• Welke interventies effect hadden.
• Welke patronen voorspelbaar waren.

Tijdlijnanalyse voorkomt dat gedrag wordt beoordeeld alsof het losstaat van de geschiedenis of van systeeminterventies.

Congruentie: klopt het gedrag met verklaringen en omstandigheden?

Congruentie is een kernprincipe in het MGFK: gedrag moet passen bij wat een ouder zegt, bij de omstandigheden waarin hij/zij zich bevindt, en bij de reële mogelijkheden. Incongruente patronen (bijvoorbeeld: claimen dat de andere ouder gevaarlijk is maar toch contact zoeken, of andersom) zijn in een pre‑labelanalyse bijzonder relevant.

Congruentie betekent niet dat gedrag moreel wordt beoordeeld, maar dat inconsistenties systematisch worden geïnventariseerd om patronen helder te krijgen.

De juridische norm als objectief referentiekader

De positieve ouderlijke plichten (informatievoorziening, consultatie, samenwerking, bevorderen contact, zorgdragen voor veiligheid) vormen in het MGFK het neutrale toetsingskader. Niet omdat ouders moeten “deugen”, maar omdat dit de enige juridisch verankerde, niet‑interpretatieve gedragsnorm is.

Dit kader maakt het mogelijk om gedrag te beoordelen zonder te vervallen in persoonlijke waarden of aannames. Het maakt analyses voorspelbaar, toetsbaar en herhaalbaar.

Neutraliteit: geen schuldvraag, maar gedragsanalyse

De pre-labelanalyse gaat niet over schuld, intentie of moraliteit.

Ze gaat over:

• Wat ouders doen (of nalaten).
• Wat daarvan het effect is op het kind en op de andere ouder.
• Of dat gedrag past binnen de ouderlijke plichten.
• Of patronen wijzen op risico’s of juist op herstel.

Neutraliteit betekent ook dat de analyse toepasbaar is voor zowel situaties waarin huiselijk geweld aannemelijk/bewezen is, als situaties waarin vermoedens nooit bevestigd worden.

Toekomstbestendigheid van het kader

Een pre-labelanalyse is toekomstgericht: ze helpt inschatten welke patronen waarschijnlijk zullen doorzetten, welke risico’s urgent zijn en welke interventies proportioneel en effectief zijn. Dit ondersteunt beslissingen over gezag, zorgregeling en veiligheid.

Conclusie

De pre-labelanalyse vormt een fundament van het MGFK. Door gedrag als data te behandelen, ambiguïteit te respecteren, patronen centraal te stellen en te werken met een juridisch normatief referentiekader, ontstaat een neutrale en methodisch robuuste manier om complexe scheidingsdynamiek te beoordelen. Het doel is niet om te labelen, maar om duidelijkheid te creëren in situaties waarin interpretatieve verwarring en systeemruis nu vaak overheersen. In Deel 3 wordt de architectuur van het MGFK uiteengezet: gedragsnodes, tijdlijnen, functiehypothesen en congruentie als bouwstenen voor een volledig analysemodel.

Meepraten?

Deelnemen aan discussie over dit onderwerp kan op Linkedin. Reageer je liever niet publiek, stuur dan een email naar team@fiduon.nl o.v.v. MGFK: Deel 2: De basisprincipes van een ‘pre-label analyse’

MGFK menu

• Deel 0: Een nieuw methodisch kader binnen het familierecht. De aanleiding.
• Deel 1: Waarom het huidige systeem tekortschiet
• Deel 2: De basisprincipes van een 'pre-label analyse'
• Deel 3: De architectuur van MGFK
• Deel 4: De 10 kerndomeinen van gedragsinventarisatie [verschijnt di 2/12/2025]