Thema · Verhuizen met een kind

Bijgewerkt: 24 september 2024 | Wetsingang: Art. 1:253a lid 1 BW | Leestijd: 34 minuten

Een verhuizing van het kind is één van de tientallen gezagsbeslissingen waarbij bij gezamenlijk gezag toestemming nodig is van de andere gezaghebbende ouder. Lukt dit niet in overleg met de andere ouder, dan kun je de familierechter vragen om hierin een beslissing te nemen.

De ouder die de hoofdverblijfplaats heeft van het minderjarige kind heeft in beginsel de vrijheid ergens anders een gezinsleven en toekomst op te bouwen. We zien veel dat ouders hier niet samen uitkomen en dat de kinderen hiervan uiteindelijk het meeste last hebben.

De verhuizing kan een ingrijpende impact hebben op het kind. Bijvoorbeeld door een noodzakelijke verandering van school of een toegenomen reistijd tussen de ouders. De twee grootste componenten in de impact voor het kind zijn o.i. echter de mogelijke invloed op de band (en het contact) dat het kind met de andere ouder heeft en het de-centraliseren van de sociale context van het kind.

Een ouder met gezamenlijk gezag die het hoofdverblijf heeft die wil verhuizen, moet vooraf toestemming hebben van de andere ouder. Als die toestemming niet wordt gegeven, dan kan de verhuizende ouder vervolgens de rechtbank ‘vervangende toestemming’ vragen voor de verhuizing. Hiertoe moet deze een verzoekschriftprocedure starten. In spoedeisende zaken, kan dit ook via een kort geding.

De rechter beoordeelt dan of de verhuizing in het belang is van het kind. De rechter moet bij een dergelijke beslissing alle omstandigheden van het geval in acht nemen. Dit volgt o.m. uit deze uitspraak van de Hoge Raad.

Dit kan er ook toe kan leiden dat andere belangen zwaarder wegen dan het belang van het kind. Wel dient het belang van het kind “een overweging van de eerste orde” te zijn bij de belangenafweging. In beginsel worden hierbij vaste afwegingskaders gehanteerd. Lees “Wat de rechter o.a. weegt” hierna.

Een onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming soms nodig

Voelt de rechter zich onvoldoende voorgelicht om een beslissing te nemen, dan kan deze de Raad voor de Kinderbescherming om advies vragen. Daarbij kunnen bijvoorbeeld de volgende vragen worden meegegeven aan de raad:

  • Hoe staat het kind tegenover verhuizing naar de andere woonplaats?
  • Hoe verhouden de belangen van het kind zich tot een eventuele verhuizing (en, daaruit volgend, wisseling van school, afscheid nemen van vriendjes, etc.)
  • Is de andere ouder in staat de zorg voor en de opvoeding van het kind te dragen, wanneer  de verzoekende ouder geen vervangende toestemming voor de verhuizing zal krijgen en de hoofdverblijfplaats van de minderjarigen bij de andere ouder zal worden bepaald?
  • Hoe staat het kind tegenover een eventuele bepaling van het hoofdverblijf bij de andere ouder?
  • Welke zorg- en contactregeling is het meest in het belang van het kind en komt het meest tegemoet aan de rechten van de andere ouder, wanneer het hoofdverblijf van het kind bij de verzoekende ouder (in die woonplaats) wordt bepaald?
  • Welke zorg- en contactregeling is het meest in het belang van het kind en komt het meest tegemoet aan de belangen van de verzoekende ouder, wanneer het hoofdverblijf van de minderjarigen bij de andere ouder wordt bepaald?

Tijdens het raadsonderzoek wordt de beslissing meestal aangehouden. Dit betekent dus dat de situatie in principe onveranderd blijft tot de rechter uitspraak doet. Rechters zijn overigens niet gebonden aan adviezen voor de Raad voor de Kinderbescherming.

Toestemming niet altijd nodig

Toestemming van de andere gezaghebbende ouder lijkt overigens niet in alle situaties een vereiste. Zie voor een voorbeeld deze uitspraak van Rechtbank Midden-Nederland. Ouders met zeer jonge kinderen hadden in het eerste levensjaar van de kinderen op diverse plekken gewoond en omdat er geen sprake van was van een ‘stabiele woonsituatie’ achtte de rechtbank toestemming (van i.c. de vader) om te verhuizen niet nodig.

Verhuist de niet-hoofdverblijf (co-)ouder? Lees V&A: Verhuizen als ik geen hoofdverblijf heb, kan dat?

Is een rechtszaak onvermijdelijk? Lees hierna onze inzichten en voorbeelden van rechterlijke uitspraken in vergelijkbare situaties. Ontdek ook onze kostenbesparende 'litigation support'.

Contact een specialist

Bezoek vraag en antwoord

Doe mee met onderzoek

Contact ons voor hulp.
Lees hierna verder ↴

Inzichten

  1. Het is belangrijk om als verhuizende ouder met het hoofdverblijf bij een voorgenomen verhuizing de procedure die ervoor staat gewoon te volgen. Dit is slechts anders als er dermate zware contra-indicaties verbonden zijn aan het wachten op die toestemming dat dit redelijkerwijs niet in het belang van het kind kan worden geacht (denk hierbij bijvoorbeeld aan situaties waarin sprake is van extreme onveiligheid).
  2. Voor de ouder met het hoofdverblijf is ook verhuizen naar het buitenland mogelijk. Dit wordt echter lastig bij een min-of-meer gelijke verdeling van de zorg- en opvoeding.
  3. Als vervangende toestemming voor verhuizen niet wordt gegeven en de verhuizing wordt toch doorgezet, dan kan dit ertoe leiden dat een opvolgend of voorwaardelijk verzoek van de andere ouder voor het wijzigen van de hoofdverblijfplaats van het kind succesvol is. Het is ook mogelijk om als verwerende (niet-hoofdverblijf) ouder de rechter te verzoeken om de hoofdverblijfplaats van het kind voorwaardelijk te wijzigen.
  4. Niet verhuizen, bekent ook de sociale context van het kind niet verhuizen. In het rechtspraak overzicht een uitspraak van Rechtbank Midden-Nederland waarin de rechter dat zelfs met een dwangsom kracht bijzette.

  • De noodzaak om te verhuizen.
  • De mate waarin de verhuizing is doordacht en voorbereid.
  • De door de verhuizende ouder geboden alternatieven en maatregelen om de gevolgen van de verhuizing voor de minderjarige en de andere ouder te verzachten en/of te compenseren.
  • De mate waarin de ouders in staat zijn tot onderlinge communicatie en overleg.
  • De rechten van de andere ouder en de minderjarige op onverminderd contact met elkaar in een vertrouwde omgeving.
  • De verdeling van de zorgtaken en de continuïteit van de zorg.
  • De frequentie van het contact tussen de minderjarige en de andere ouder voor en na de verhuizing.
  • De leeftijd van de minderjarige, zijn mening en de mate waarin de minderjarige geworteld is in zijn omgeving of juist gewend is aan verhuizingen.
  • De (extra) kosten van de omgang na de verhuizing.
  • Toetsing aan: Recommendation CM/Rec(2015)4 on preventing and resolving disputes on child relocation

Contact ons voor hulp.
Lees hierna verder ↴

Rechtspraak

Je leest een selectie. Deze wordt regelmatig bijgewerkt. Meer uitspraken of research nodig? Contact ons voor hulp.

Verhuizing toegestaan

Een moeder wil verhuizen. Ze heeft een nieuwe baan aangenomen in een andere provincie. Ze start een kort geding procedure. Hiervoor voert ze onder meer aan dat ze in een financiële noodtoestand zit. Omdat ze vindt dat ze de uitkomsten van een verzoekschriftprocedure niet kan afwachten start ze een kort geding.

De rechtbank van Rechtbank Midden-Nederland ziet het echter anders, namelijk dat bij een verhuizing alleen maar in zeer uitzonderlijke omstandigheden in kort geding vervangende toestemming kan worden verzocht en dat voldoende aannemelijk moet zijn dat de vervangende toestemming in de bodemprocedure wordt toegewezen.

Ook vindt de rechter dat ze moeder zich onterecht op de aanwezigheid van een noodtoestand beroept. Ze had de functie niet hoeven aannemen. Ze had ook in de regio Utrecht naar werk kunnen zoeken.

Volledige uitspraak

Naschrift:

Andermaal een uitstekende uitspraak van mr. M.A.A.T. Engbers. Veel verhuizingen worden gedreven door eigen levenskeuzes en niet door verhuizingsnoodzaken. Je kunt je niet beroepen op een noodzaak als dit rechtstreeks het gevolg is van je eigen keuzes die je maakt zónder eerst het oordeel van de rechter af te wachten.

Een moeder wil met haar nieuwe partner gaan samenwonen en daartoe naar een andere stad verhuizen met jaar 8 jarige kind, waarover haar ex-partner, de vader, eveneens het ouderlijk gezag heeft. Moeder heeft met haar nieuwe partner ongeveer een jaar geleden een kindje gekregen. De vader is het niet eens met de verhuizing, omdat de verhuizing onvoldoende doordacht is, er geen noodzaak is en de omgang tussen het kind en de vader teveel zou veranderen. Moeder heeft daarnaast zonder de toestemming van de rechtbank af te wachten met haar partner al een huis gekocht.

In eerste aanleg wijst Rechtbank Amsterdam het verzoek voor vervangende toestemming van moeder af. Het hof ziet het echter anders. Door de beslissing van de rechtbank is er een situatie van dubbele woonlasten voor de moeder ontstaan. Bovendien vindt het hof dat de moeder een zwaarwegend recht heeft om een gezin met haar nieuwe partner en hun kind te vormen. Moeder krijgt ook vervangende toestemming voor het inschrijven van het kind op een nieuwe basisschool in de plaats waar ze naartoe verhuist.

Volledige uitspraak

Naschrift:

Deze uitspraak van Gerechtshof Amsterdam toont het systeem de weg hoe je met zelfbepalend gedrag uiteindelijk toch je zin kunt krijgen als moeder. Het is bovendien onbegrijpelijk dat het hof de band tussen het kind en de vader niet meer recht doet door een veel ruimere zorgverdeling vast te stellen zoals elk weekend en bijvoorbeeld een groter deel van de vakanties.

Een moeder wil gaan samenwonen in een dorp waar haar nieuwe partner woont die eveneens kinderen heeft uit een eerdere relatie. De vader gaat in hoger beroep tegen de beschikking van de rechtbank waarin het verzoek voor vervangende toestemming door de moeder is toegewezen.

De vader beroep zich op de afspraken in het ouderschapsplan en dat er geen noodzaak is voor de moeder. De kinderen moeten bovendien langer reizen. Het is echter niet zover weg dat de zorgregeling moet wijzigen.

Het hof bekrachtigt de uitspraak van de rechtbank en verleent moeder vervangende toestemming.

Volledige uitspraak

Naschrift:

Opmerkelijk is het standpunt van moeder dat zij een beoordeling ex-nunc verzoekt oftewel naar de stand van ‘nu’. Ze heeft haar woning al verkocht en kan niet naar een woning terugkeren als de vervangende toestemming alsnog wordt afgewezen. Het hof neemt dit verzoek niet expliciet mee in de afweging.

Een moeder wil met haar nieuwe partner die ook een zorgtaak heeft voor zijn 2 kinderen gaan samenwonen. De vader is het hier evenwel niet mee eens. Dit enerzijds omdat de ouders in het ouderschapsplan zijn overeengekomen dichtbij de huidige woonplaats te blijven wonen en anderzijds omdat de toegenomen reistijd (+15km/18 autominuten) vooral de kinderen in hun sociale activiteiten zou gaan belemmeren.

De rechter passeert de argumenten van de vader evenwel en ziet in de toegenomen afstand en de afspraak in het ouderschapsplan onvoldoende reden om geen vervangende toestemming aan de moeder te verlenen. Verhuizing tevens voldoende doordacht.

Volledige uitspraak

Naschrift:

O.i. zijn de argumenten van deze vader logisch. Het zijn uiteindelijk de kinderen die naarmate ze ouder worden zullen moeten omgaan met twee sociale contexten. Deze uitspraak toont ook dat afspraken zoals deze ouders hebben gemaakt slechts beperkte kracht/waarde/houdbaarbeid hebben.

Een moeder wil met haar kind verhuizen, op grote afstand van de vader, om te gaan samenwonen met haar nieuwe partner. De ouders gaan in overleg over de voorwaarden waaronder de verhuizing wel mogelijk zou zijn. Uiteindelijk komen ouders toch niet tot overeenstemming omdat de vader op het laatst nog een extra voorwaarde stelde. De rechtbank verleent de moeder vervangende toestemming, omdat vader zich feitelijk niet heeft verzet tegen de verhuizing. Moeder zegt bovendien toe extra te zullen investeren in de band tussen het kind en vader.

Volledige uitspraak

Naschrift:

De belangrijkste tip die hieruit volgt: Wil je dat je kind niet ver weg verhuist, maak dat dan heel erg duidelijk.

Verhuizing afgewezen

Een moeder verhuist heimelijk nadat de vader eveneens het ouderlijk gezag heeft gekregen en er een voorlopige omgang is bepaald. Deze verhuizing vormt daarmee een ernstige inbreuk op het recht op familieleven van het kind met de vader.

Het leidt tot het oordeel van de rechtbank dat de moeder binnen 1 maand moet terugverhuizen op straffe van een dwangsom van EUR 1.000 per dag met een maximum van EUR 25.000. De beslissing op het hoofdverblijf wordt aangehouden.

Volledige uitspraak

Naschrift:

Een uitstekende uitspraak van mr. De Groot van Rechtbank Rotterdam. Eén die navolging verdient.

Een moeder wil verhuizen met haar twee kinderen om in een andere plaats met haar partner te gaan samenwonen. Ze voert daarvoor de gebruikelijke (persoonlijke) argumenten aan. Met de oudste heeft de vader echter al meer dan 3 jaar geen/nauwelijks contact. Er zijn echter voorzichtige tekenen van contactherstel dat is gestopt toen moeder de gerechtelijke procedure is aangespannen.

De rechter gaat niet mee in het verzoek van de moeder. De vrijheid die de kinderen ervaren in het heen en weer gaan en ook de noodzakelijke wijziging van de school van beide kinderen is daarin doorslaggevend.

Volledige uitspraak

Naschrift:

Een uitstekende uitspraak van de meervoudige kamer die in r.o. 5.4 feilloos de tegengestelde standpunten van moeder fileert.

Een moeder die on een co-ouderschap zit wil ver weg verhuizen. De heeft in de plaats waar ze woont/woonde een huurovereenkomst afgesloten voor de duur van 2 jaar. En de termijn dat zij de woning daadwerkelijk moet verlaten is daar. Ze wil daarom naar een andere plaats omdat ze daar wel een woning kan krijgen. Ze toont echter niet aan dat ze daadwerkelijk pogingen heeft gedaan om in de woonplaats (van vader en de kinderen) te blijven. Ze zegt weliswaar toe om vader in het halen en brengen tegemoet te komen echter dit komt de rechter onwaarschijnlijk en ondoordacht over. Moeder zit namelijk in de ziektewet echter maakt niet duidelijk hoe dit zal zijn als ze weer gaat werken.

De rechtbank wijst het verzoek van moeder daarom af.

Volledige uitspraak

Naschrift:

Wat we bij dit soort afspraken veel zien is dat de afwezigheid van werk soms vóór moeders werkt omdat dit ertoe leidt dat zij ‘beter voor de kinderen beschikbaar kunnen zijn’. Het is goed om te zien dat deze rechter meer in de realiteit leeft en er gewoon van uitgaat dat moeder weer zal moeten/gaan werken en dat dit dus ook voor logistieke problemen gaat zorgen, wat ook gevolgen gaat hebben voor de kinderen (en vader).

Een vader zonder hoofdverblijf maar mét co-ouderschap verzoekt vervangende toestemming om met zijn nieuwe partner die ook kinderen heeft uit een eerdere relatie te gaan samenwonen. Hij gaat binnenkort met haar trouwen. Hij verzoekt de rechtbank om heb toestemming te geven om binnen 30 minuten ‘buiten-pits-reistijd’ een nog nader uit te kiezen woning te kunnen betrekken.

De rechter vindt dit te onbepaald en wijst het verzoek af. Tenminste zou de woonplaats bekend moeten zijn waarnaar wordt verhuisd.

Volledige uitspraak

Naschrift:

De vader verzoekt ook wijziging van de overeengekomen zomervakantie-verdeling van 2-2-1-1 naar 3 om 3. De zittingsvertegenwoordiger van de raad: “De raadsvertegenwoordiger heeft op de zitting aangegeven dat de leeftijd van [kind] geen beletsel meer is om drie weken aaneengesloten bij iedere ouder te zijn.” O.i. een opmerkelijk standpunt. De meeste kinderen zijn namelijk vanaf basisschoolleeftijd (4 jaar) zeker 3 om 3 weken bij ouders.

Een moeder verzoekt vervangende toestemming om met haar kind van 4 jaar te verhuizen naar een andere stad en provincie om met haar nieuwe partner die zij ongeveer een half jaar kent te gaan samenwonen. De nieuwe partner heeft zelf 4 kinderen. Ze bespreekt haar voornemen echter niet met de vader van haar kind.

De rechtbank wijst het verzoek van de moeder af. De relatie is te pril en daarnaast heeft ze de verhuizing niet met de vader overlegd. Al met al vindt de rechtbank de verhuizing onvoldoende doordacht en voorbereid.

Volledige uitspraak

Naschrift:

“De rechtbank is van oordeel dat de communicatie tussen de ouders eerst verbeterd moet worden, voordat er opnieuw kan worden bekeken of de moeder kan verhuizen naar [plaats 1].” Andermaal een open eind door deze rechter en een haakje voor eindeloze onrust tussen de ouders.

Contact ons voor hulp.
Lees hierna verder ↴

Bezoek ook de vraag en antwoord-sectie met meer dan 100 antwoorden op vragen uit de praktijk.