MASIC en de omzeiling van geheimhouding: gevolgen voor vertrouwensrelaties en rechtsbescherming

Bijgewerkt: 3 oktober 2025 | Leestijd: 4 minuten
In het kort: Het oorspronkelijke doel van MASIC – het screenen op mediationgeschiktheid – is onlosmakelijk verbonden met vertrouwelijkheid. Deze essentiële bescherming wordt systemisch omzeild wanneer instanties zoals Wijkteams, Veilig Thuis of Gecertificeerde Instellingen het instrument inzetten. Onder impliciete druk (drang) om geen geheimhouding te eisen (uit vrees voor de schijn dat ze iets verbergen), zien ouders hiervan af, echter zonder de gevolgen van die beslissing te kunnen overzien. De verslagen, die nooit voor gebruik in juridische procedures bedoeld waren, vormen vervolgens de basis voor rechterlijke beslissingen. Deze praktijk creëert een onwenselijke en onrechtmatige situatie waarin vertrouwensrelaties worden geschaad en de rechtsbescherming van ouders en kinderen wordt ondermijnd.

Het vraagstuk: van vertrouwelijkheid naar juridisch wapen

De MASIC is ontwikkeld binnen de context van mediation, waar de geheimhouding van de mediator en de geheimhoudingsovereenkomst fundamentele pijlers zijn. Binnen deze context kunnen partijen open spreken, wetende dat hun woorden niet tegen hen gebruikt kunnen worden in een eventuele latere juridische procedure. Dit is essentieel voor een effectief mediationproces én een effectieve werking van de MASIC. Een advocaat mag informatie uit de geheime mediation blijkens (tucht)rechtspraak ook niet inzetten in een gerechtelijke procedure.

De inzet van MASIC door Veilig Thuis of vergelijkbare instanties kantelt dit principe. Ouders worden geconfronteerd met een onmogelijk dilemma: een beroep doen op geheimhouding (met het risico dit te framen als ‘iets te verbergen hebben’) of instemmen met een niet-vertrouwelijk verslag dat onbedoeld en ongeschikt als bewijsmiddel in een rechtszaak kan worden ingezet. Deze keuze is in de praktijk geen vrije keuze maar een vorm van impliciete dwang (drang), die leidt tot de creatie van bewijs dat anders nooit bestaan zou hebben. De dynamiek is vergelijkbaar met de dynamiek beschreven in de Opinie: Informele macht, formele schade: het (quasi) omgangsadvies van Veilig Thuis en artikel 8 EVRM.

Een rechtsstatelijk risico: schending van vertrouwen en procesrechtelijke beginselen

Deze praktijk raakt aan meerdere fundamentele rechtsbeginselen:

1. Aantasting van het vertrouwensbeginsel en geheimhouding: De omzeiling van de vertrouwelijke setting van MASIC ondermijnt het wezen van het instrument en schaadt het vertrouwen dat burgers kunnen hebben in (toekomstige) hulpverlenings- en onderzoekssettings. Het zet een gevaarlijk precedent voor de inzet van andere instrumenten buiten hun oorspronkelijke, beschermde context.
2. Schending van het gelijkheidsbeginsel en een eerlijk proces (artikel 6 EVRM): De praktijk creëert een inherent onevenwichtige positie. De ouder die meewerkt aan een niet-vertrouwelijke MASIC verschaft zowel de wederpartij, de gecertificeerde instelling, de Raad voor de Kinderbescherming en de rechter potentiële munitie, vaak zonder volledig doordacht te zijn van de juridische consequenties. Dit bemoeilijkt een goede verdediging en de ‘equality of arms’ aan.

Conclusie: zo niet verder

De huidige praktijk ondermijnt het oorspronkelijke doel van de MASIC. Wat bedoeld was als een instrument om te helpen, is verworden tot een mechanisme dat vertrouwen uitholt en burgers in een onmogelijke spagaat dwingt. Het is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de rechtspraktijk, wetgever en beroepsgroepen om deze ongewenste en onrechtmatige ontwikkeling te stoppen. De waarborgen voor vertrouwelijkheid en vrijwillige medewerking zijn niet onderhandelbaar in een rechtsstaat. Het is tijd om deze grenzen opnieuw te bewaken.

Indien het instrument toch wordt voortgezet, dan moet het de rechtsbescherming waarborgen. Hierover gaat Deel 3 over MASIC.

Meepraten?

Deelnemen aan discussie over dit onderwerp kan op Linkedin. Reageer je liever niet publiek via Linkedin, stuur dan een email naar team@fiduon.nl o.v.v. MASIC en de omzeiling van geheimhouding: gevolgen voor vertrouwensrelaties en rechtsbescherming.

Wist je dit?

Lees ook dit

• Opinie: MASIC als steunbewijs: een ondoorzichtige en onrechtmatige invloed op de rechtspraak (deel 1)
• Opinie: MASIC en de omzeiling van geheimhouding: gevolgen voor vertrouwensrelaties en rechtsbescherming (deel 2) <- Je bent hier
• Opinie: De toekomst van MASIC: Een model voor transparantie en rechtvaardige feitenvaststelling (deel 3)
• Opinie: MASIC en het onzichtbare geweld: hoe selectieve definities, vraagstelling en geheimhouding rechtsongelijkheid vergroten (deel 4)

Meer opinie

• Opinie-startpagina