Hoeveel zekerheid geeft het ouderschapsplan?

Bijgewerkt: 11 januari 2025
In de praktijk blijkt het ouderschapsplan weinig zekerheid te geven, omdat de rechter altijd in het belang van het kind een belangenafweging kan maken en een ‘straffeloos’ kan afwijken van de tussen ouders gemaakte afspraken.

(Te) Weinig handhaving door de rechtspraak van individuele bepalingen

In beginsel kun je ervan uitgaan dat afspraken over de zorgverdeling voor de rechtspraak in beginsel wel ‘hard’ zijn. Dit geldt echter in veel mindere mate voor de bepalingen die ouderlijk of inter-oudergedrag beschrijven. Deze bepalingen – die cruciaal zijn in situaties die vechtscheidingen worden genoemd – worden door de rechtspraak geregeld niet, te zwak of veel te laat gehandhaafd, terwijl die gedragsnormen direct wortelen in wettelijke bepalingen die weer wortelen in bijvoorbeeld het IVRK en het EVRM.

Bepalingen in ouderschapsplannen in de praktijk vooral richtinggevend voor de rechter

De afspraken in het ouderschapsplan zijn vooral richtinggevend voor rechters bij hun beoordeling of iets in het belang van het kind is. Dit betekent dat het ouderschapsplan weinig zekerheid geeft.

Een eenvoudig voorbeeld: Stel ouders komen overeen niet verder dan 10 km van woonplaats x te gaan wonen. De hoofdverblijfouder wil wel verder verhuizen (stel 30 km). Dan zien we enerzijds zaken waarin dit argument door de rechter wordt gebruikt om verhuizing tegen te houden, terwijl we anderzijds zaken zien waarin aan deze afspraak geen doorslaggevende betekenis wordt toegekend.

Een voorbeeld van een zaak waarin een afspraak in een ouderschapsplan wel ‘hard’ bleek is deze uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant. Ouders waren overeengekomen naar een co-ouderschap toe te gaan werken. De moeder kwam pas heel laat tot het inzicht het niet meer te willen. Er waren door de vader al zeer veel voorbereidingshandelingen verricht en ook was het aan het kind verteld. Zowel de Raad voor de Kinderbescherming als de rechter was van mening dat het plan moest worden doorgezet.

Natuurlijk zou je kunnen stellen; afspraak is afspraak, dus de rechter moet gewoon handhaven. We zijn het hier in principe mee eens (uitgezonderd situaties waarin er een noodtoestand is/zou ontstaan). Er zijn echter ook rechters die gewoon ‘de houdbaarheid in de tijd’ van het ouderschapsplan in twijfel trekken (lees: omstandigheden kunnen wijzigen). Daarnaast staat in veel ouderschapsplannen dat het ouderschapsplan jaarlijks wordt geëvalueerd (hetgeen veelal niet gebeurt), wat impliceert dat ouders voorzien dat de afspraken in de tijd eventueel moeten worden aangepast. Ook kan ‘redelijkheid en billijkheid’ de rechter nog een escape bieden.

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie ouderschapsplan.
• Alle 16 categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank