Welke rechten en plichten heeft een vader zonder gezag?

Bijgewerkt: 18 augustus 2025
Een juridisch vader of meemoeder zonder ouderlijk gezag heeft ook rechten en plichten. Deze volgen direct of indirect uit de wet en internationale verdragen.

Rechten van de juridisch vader/meemoeder zonder ouderlijk gezag

• Recht op omgang (lees ook: een band) met het kind (artikel 1:377a lid 1 BW, artikel 8 EVRM en artikel 9 lid 1 IVRK).
• Recht om een verzoek tot omgang bij de rechter in te dienen (artikel 1:377a lid 2 BW).
• Recht dat de gezaghebbende ouder de band tussen het kind en de ouder zonder gezag bevordert (artikel 1:247 lid 3 BW). Lees: De kind-ouder band bevorderen. Wat is dat?
• Recht om een eerder vastgesteld omgang te laten wijzigen (artikel 1:377e BW). Lees: Thema · Omgangsregeling wijzigen
• Recht op informatie over belangrijke zaken met betrekking tot de persoon en het vermogen van het kind (artikel 1:377b lid 1 BW). Lees: Hoeveel informatie over mijn kind mag ik verwachten?
• Recht om geraadpleegd te worden over belangrijke beslissingen met betrekking tot de persoon en het vermogen van het kind (artikel 1:377b lid 1 BW). Lees: Moet mijn ex mij raadplegen?
• Recht om informatie te krijgen van over het kind van professionals, tenzij er een hoger belang hier tegen is (artikel 1:377c lid 1 BW).
• Recht om het verstrekken van informatie door professionals aan de rechter voor te leggen (artikel 1:377c lid 2 BW).
• Recht om vervanging van de gecertificeerde instelling te verzoeken wanneer het kind onder toezicht staat (artikel 1:259 BW). Lees ook: V&A: Wanneer wordt een verzoek vervanging GI toegewezen?

Plichten van de juridisch vader/meemoeder zonder ouderlijk gezag

• Plicht tot het bewerkstelligen van optimale opgroeicondities voor het kind (artikel 1:248 BW in samenhang met artikel 1:247 lid 2 BW). Lees ook: V&A: Wat wordt verstaan onder de ‘optimale-ontwikkel-plicht’?
• Plicht tot omgang met het kind (artikel 1:377a lid 1 BW).
• Plicht om het recht op familieleven van het kind te respecteren (artikel 8 EVRM). Lees ook: V&A: De kind-ouder band bevorderen. Wat is dat?
• Plicht tot betalen van kinderalimentatie, naar draagkracht (artikel 1:392 lid 1 BW).
• Plicht tot waarborgen vrijheid en veiligheid van het kind (artikel 5 lid 1 EVRM en artikel 9 lid 1 EVRM).
• Plicht tot waarborgen vrijheid van meningsuiting van het kind (artikel 10 EVRM en artikel 13 IVRK).
• Plicht tot het verzorgen van het kind (artikel 7 lid 1 IVRK).

Let op! Dit is een globaal overzicht van de belangrijkste rechten en plichten die relevant zijn voor onze praktijk. Er zijn nog meer rechten die direct en indirect voortvloeien uit wet en verdragen. Daarnaast zijn er nog rechten en plichten die indirect voortvloeien uit gerechtelijke interpretaties van de bepalingen.

Waar het in het kort op neerkomt is dat het zijn van juridisch ouder al veel betekent. De rechtspraktijk toont zich echter weinig doortastend in het handhaven van deze rechten en plichten, alimentatie uitgezonderd. Informeert en consulteert een ouder met eenhoofdig gezag de ouder zonder gezag bijvoorbeeld niet, dan blijft dit meestal zonder consequenties. Dit vinden we onbegrijpelijk. De wetgever heeft een juridisch ouder tenstotte niet voor niets rechten en plichten gegeven.

Lees ook dit

• V&A: Wat is ouderlijk gezag?
• V&A: Wat is gezamenlijk ouderlijk gezag?

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie ouderlijk gezag.
• Alle categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank