Wat is ouderlijk gezag?

Bijgewerkt: 14 februari 2025
Ouderlijk gezag betekent samengevat dat je als ouder officiële handelingen namens je kind mag verrichten voor zolang je kind ‘onder gezag’ staat. Het heeft betrekking op de persoon van het kind, diens vermogen en de vertegenwoordigingen bij burgerlijke handelingen. Met het ouderlijk gezag komen rechten én plichten. Zowel naar het kind als naar de andere ouder.

De moeder heeft van rechtswege alleen het gezag. Aan dit eenhoofdig gezag komt een einde met de erkenning door het kind van de vader/andere ouder, die sinds 1 januari 2023, automatisch ook het ouderlijk gezag krijgt. Er is vanaf dat moment sprake van gezamenlijk gezag. Hierna zal slechts worden ingegaan op de rechten en plichten van ouders met eenhoofdig ouderlijk gezag. Voor het onderscheid met gezamenlijk gezag lees: Wat is gezamenlijk ouderlijk gezag?

Rechten van de ouder met ouderlijk gezag

• Het recht om het kind te verzorgen en op te voeden (artikel 1:247 lid 1 BW).
• Het voeren van het bewind over het vermogen van het kind (artikel 1: 253i lid 3 BW)
• Het recht om een verzoek tot ondertoezichtstelling van het kind te doen, wanneer de Raad voor de Kinderbescherming hiertoe niet overgaat (artikel 1:255 lid 2 BW).
• Recht om vervanging van de gecertificeerde instelling te verzoeken wanneer het kind onder toezicht staat (artikel 1:259 BW). Lees ook: V&A: Wanneer wordt een verzoek vervanging GI toegewezen?
• Recht om geschil over de uitvoering van de ondertoezichtstelling van het kind aan de rechter voor te leggen wanneer het kind onder toezicht staat (artikel 1:262b BW). Lees ook: V&A: Wat is de Geschillenregeling OTS en wanneer succesvol?

Plichten van de ouder met ouderlijk gezag

• Plicht om het kind te verzorgen en op te voeden (artikel 1:247 lid 1 BW en artikel 7 lid 1 IVRK).
• Plicht om te zorgen en verantwoordelijkheid nemen voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en de veiligheid van het kind alsmede het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid. Alsmede de plicht om geen geestelijk of lichamelijk geweld of enige andere vernederende behandeling toe te passen (artikel 1:247 lid 2 BW). Lees ook: Wat wordt verstaan onder de ‘optimale-ontwikkel-plicht’?
• Plicht om de ontwikkeling van de banden van zijn kind met de andere ouder te bevorderen (artikel 1:247 lid 3 BW). Lees ook: De kind-ouder band bevorderen. Wat is dat? Plicht om het recht op familieleven van het kind te respecteren (artikel 8 EVRM).
• Plicht om na scheiding ‘gelijkwaardig ouderschap’ te bevorderen (artikel 1:247 lid 4 BW). Lees ook: Wat is een gelijkwaardige verzorging na scheiding?
• Plicht om de andere ouder informatie over het kind te verstrekken. Lees: V&A: Informatieplicht: Hoeveel informatie mag ik verwachten?
• Plicht om de andere ouder te consulteren bij belangrijke beslissingen over het kind. Lees: V&A: Consultatieplicht: Moet mijn ex mij raadplegen?
• Plicht tot waarborgen vrijheid en veiligheid van het kind (artikel 5 lid 1 EVRM en artikel 9 lid 1 EVRM).
• Plicht tot waarborgen vrijheid van meningsuiting van het kind (artikel 10 EVRM en artikel 13 IVRK).
• Plicht tot het opvolgen van een schriftelijke aanwijzing (artikel 1:263 lid 2 BW). Lees ook: V&A: Wat is een schriftelijke aanwijzing?

Let op! Dit is een globaal overzicht van de belangrijkste rechten en plichten die relevant zijn voor onze praktijk. Er zijn nog meer rechten die direct en indirect voortvloeien uit wet en verdragen. Daarnaast zijn er nog rechten en plichten die indirect voortvloeien uit gerechtelijke interpretaties van de bepalingen.

Lees ook dit

• V&A: Wat is gezamenlijk ouderlijk gezag?
• V&A: Welke rechten en plichten heeft een vader zonder gezag?

Wist je dit?

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie ouderlijk gezag.
• Alle categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank

Opinie

Uitgelicht

Parallel Ouderschapsovereenkomst? Geen contractsvrijheid!

Lees nuAlle opinie