Ouderschapsplan. Wat moeten we beschrijven?

Bijgewerkt: 28 maart 2025
In het ouderschapsplan moeten minimaal de zaken staan die genoemd zijn in artikel 815 lid 3 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Samengevat; zorgverdeling, informatie en consultatie en alimentatie. Al het andere is ‘extra’.

‘Extra’ betekent overigens niet dat er verder geen regels zijn. De wet omvat ook bepalingen die normstellend zijn voor het (inter-) oudergedrag (de ouderschapsnormen). Deze kan je niet uitsluiten en gelden ongeacht of je ze beschrijft in het ouderschapsplan. Veel ouders nemen een template zoals die van de Vfas als uitgangspunt (lees een vergelijk tussen het oude en nieuwe model). Dit is op zich een prima start om het overleg mee te starten.

Wel raden we aan om de clausules die het inter-oudergedrag beschrijven verder/beter uit te werken. D.w.z. hoe ouders zich (naar elkaar) gedragen en zo gezamenlijk een optimaal opvoedklimaat waarborgen voor de kinderen, hoe ouders invulling geven aan hun informatieplicht en consultatieplicht, alsmede hoe ouders de band tussen het kind en andere ouder bevorderen en wat te doen als er ouderonthechting dreigt of andere problemen ontstaan.

Een zeer gedetailleerd ouderschapsplan zinvol?

Een vraag die geregeld wordt gesteld is of het zin heeft om in zeer veel detail afspraken te maken. O.i. heeft dit weinig zin en kan in beginsel worden volstaan met het aanpassen van een standaard template, zoals van de VFas. Lees ook: V&A:  Hoeveel moeite doen om tot een ouderschapsplan te komen?

Wel of geen verplichte mediation in het ouderschapsplan?

Standaard ouderschapsplannen kennen een mediationbepaling. Deze stelt samengevat dat bij geschillen over de uitvoering of de inhoud van het ouderschapsplan eerst onderling wordt overlegd, en als dit tot niets leidt, bij een mediator wordt geprobeerd om tot een oplossing te komen. Pas daarna staat de gang naar de rechter open.

Deze bepaling heeft in principe bindende kracht, aldus de Hoge Raad in dit arrest. Dit betekent dat bij geschillen ouders dus in beginsel naar de mediator moeten. Verplichte mediation betekent echter niet, dat daar verplicht resultaat moet worden behaald. In beginsel zou zelfs slechts 1 bijeenkomst voldoende kunnen zijn. Mediation kan bovendien misbruikt worden om uitstel te bewerkstelligen of om de ex-partner op kosten te jagen.

Als de onderlinge verhoudingen nog goed genoeg zijn, dan lijkt een stap naar een mediator of een andere bemiddelaar logisch en zinvol. Daarvoor is een specifieke bepaling niet nodig. Zijn de verhoudingen slecht tot het niveau waarop we van een vechtscheiding spreken, dan zien we bij mediation eigenlijk nooit resultaten geboekt worden. Anders gezegd, die zaken komen eigenlijk altijd uiteindelijk bij de rechter. Lees ook: V&A: Helpt mediation bij een vechtscheiding?

Tot slot zien we in de praktijk dat ze rechter zelden tot nooit enige consequentie verbindt aan het naleven van de mediationclausule. Verder doen rechters zelf geregeld nog een voorstel of ouders mediation nog willen proberen. Ook als dit eerder al is geprobeerd.

Direct de stap naar een parallel ouderschapsplan?

Parallel ouderschap kan als een aantrekkelijk alternatief klinken voor het klassieke idee dat hoort bij co-ouderschap (samenwerking). Parallel ouderschap gaat evenwel alleen goed als beide ouders onvoorwaardelijk de fundamenten van parallel ouderschap (blijven) onderschrijven en zich daar onvoorwaardelijk aan (blijven) toewijden op een wijze die geen afbreuk doet aan gedragsnormen/plichten die de wet verbindt aan de (gezamenlijke) ouderlijke verantwoordelijkheid.

Als de scheiding na de eerste fase alsnog een ‘vechtscheiding’ wordt (wat wij regelmatig zien gebeuren), dan zien we het concept parallel ouderschap veel misbruikt worden als argument voor een ouder om zich niet meer te houden aan de wettelijke plichten. Er moet daarom een clausule in het parallel ouderschapsplan staan voor wanneer het parallel ouderschap (voor het kind) faalt. Dit kán slechts een benadrukking omvatten dat de wettelijke werplichtingen (ouderschapsnormen, informatieplicht, consultatieplicht) leidend blijven voor de onderlinge verhoudingen en in de relatie ouder-kind. Lees in dit kader ook de V&A: Parallel ouderschap zal ik dat doen?

Normale ouders die na scheiding niet met elkaar in conflict leven zullen gezamenlijk prima een ‘parallel ouderschap’ kunnen uitvoeren. Dit hoeft niet schriftelijk te worden vastgelegd. Belangrijk is dat duidelijk is welke basisnormen er gelden (die staan gewoon in de wet) en dat die normen (blijvend) worden nageleefd.

Lees ok dit

• V&A: Hoeveel moeite doen om tot een ouderschapsplan te komen?
• V&A: Tips voor het gesprek over de zorgverdeling?
• V&A: Hoeveel zekerheid geeft het ouderschapsplan?
• V&A: Ex wil ouderschapsplan niet tekenen. Wat nu?

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie ouderschapsplan.
• Alle 16 categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank