Vraag en antwoord · Dwangmiddelen CAT-V&A

Antwoorden uit de familierechtpraktijk over dwangmiddelen bij vechtscheidingen.

Bijgewerkt: 21 oktober 2021
Als je geen dwangregeling krijgt toegekend, bijvoorbeeld na een niet-nakoming van een omgangsregeling, dan ben je niet alleen. Dwangregeling worden zelden opgelegd en eigenlijk alleen als voor de rechter aannemelijk wordt, dat de ouder in herhaling zal vallen voor wat betreft het ‘slechte’ gedrag.

Dwangregelingen worden in alimentatiekwesties eerder opgelegd dan in omgangskwesties. Bij alimentatiekwesties worden zelfs gijzelingen opgelegd. Dit betekent dat de alimentatieplichtige dus in een huis van bewaring wordt opgesloten voor bepaalde tijd als dwang om toch te gaan betalen.

Soms zijn er meerdere niet-nakomingen of voorbeelden van slecht gedrag nodig om een dwangsom toegekend te krijgen. Ook biedt een eenmaal toegekend dwangmiddel geen zekerheid dat je deze in een latere procedure nogmaals toegekend krijgt.

Soms zien we dat de regie over het executeren van een dwangmiddel wordt neergelegd bij een Gecertificeerde Instelling (tijdens een ondertoezichtstelling). We vinden dit een goede ontwikkeling die navolging verdient. Idealiter zou dit, ook buiten ondertoezichtstellingen, moeten worden belegd bij een onafhankelijke overheidsinstantie, zoals het LBIO in alimentatiekwesties.

💬
Je bent niet alleen. Jaarlijks vinden meer dan 120.000 mensen antwoorden in onze kennisbank. Voor hulp of advies: neem gerust contact met ons op.

Lees ook dit

Meer vraag en antwoord

Meer kennisbank

Contact ons voor hulp

We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:

Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.

Bijgewerkt: 21 oktober 2021
Ja, lijfsdwang als middel tot het stimuleren van nakoming wordt af en toe opgelegd. Het is een zeer zwaar middel omdat het betekent dat de alimentatieplichtige in een huis van bewaring wordt opgesloten. 

Lijfsdwang leidt daarmee tot een praktisch probleem. Is iemand opgesloten, dan is betaald werk onmogelijk. Dit betekent dus dat lijfsdwang niet automatisch betekent dat de alimentatie wel betaald zal gaan worden. Er is een grote kans dat de alimentatieplichtige met de opsluiting van de wal in de sloot belandt.

Ook kan de impact op het kind niet onderschat worden. Opsluiting betekent ook dat het kind de ouder niet meer ziet. De vraag is dan ook of lijfsdwang niet in direct tegenspraak is met ‘het belang van het kind’. Hoe dan ook zal een rechter de aanwezigheid van een contactregeling meewegen bij het al dan niet opleggen van lijfsdwang (en voor welke duur).

Helaas voor de ouders die afhankelijk zijn van alimentatie gebeurt het dat – bij gebrek aan een positief effect van de lijfsdwang – uiteindelijk een verzoek tot verlenging van lijfsdwang wordt afgewezen.

Is de alimentatie absoluut noodzakelijk voor primair levensonderhoud, dan werpt dit de alimentatiegerechtigde volledig terug op zichzelf, wat zeer schrijnende situaties kan veroorzaken. Ga er echter van uit dat dit alleen in die gevallen gebeurt waarin de financiële situatie van de alimentatieplichtige uitzichtloos is of betrokken kinderen teveel belast zouden worden.

De vraag is ook in hoeverre er niet een andere weg is of zou moeten zijn. Helaas zien we echter te weinig voorbeelden in de rechtspraak van alternatieven om hier goed richting in te geven.

Wel is het denkbaar dat volledige openheid tussen de alimentatieplichtige en de alimentatiegerechtigde bijdraagt aan wederzijds reële verwachtingen. Dit kan weer bijdragen aan rust.

💬
Je bent niet alleen. Jaarlijks vinden meer dan 120.000 mensen antwoorden in onze kennisbank. Voor hulp of advies: neem gerust contact met ons op.

Lees ook dit

Meer vraag en antwoord

Meer kennisbank

Contact ons voor hulp

We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:

Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.

Bijgewerkt: 21 oktober 2021
Blijkt een dwangsom niet voldoende afschrikwekkend, begin dan eerst met een mededeling dat er dwangsommen zijn verbeurd. Doe daarbij een constructief voorstel. Leidt dit tot niets, begin dan met het incasseren van de ‘verbeurde bedragen’. Dit kan je overdragen aan een gerechtsdeurwaarder.

Incasseren kan bijvoorbeeld leiden tot loonbeslag, bankbeslag of beslag van bijvoorbeeld een auto, gevolgd door mogelijk een executieverkoop van deze auto. Het zijn middelen die zwaar kunnen ingrijpen in het leven van de persoon bij wie beslag wordt gelegd.

Is er niets te halen, dan ontkom je er helaas niet aan om op nieuw naar de rechter te gaan voor een andere dwangmaatregel. Dit kan dan gaan over inzet van de ‘sterke arm’ of zelfs lijfsdwang. Rechters zullen hier echter niet snel toe besluiten. Een alternatief is dan dat het kind onder toezicht wordt gesteld. Helaas leidt dit veelal tot stagnatie in de hervatting van de omgang.

Langzaam zien we een kentering in de rechtspraak dat kinderen die het contact met de andere ouder niet wordt gegund of toegestaan, tijdelijk uit huis worden geplaatst. Dit is dan veelal een voorportaal van eenhoofdig gezag van de andere ouder, gevolgd door een wijziging van de hoofdverblijfplaats van het kind naar deze ouder.

We vinden het overigens onbegrijpelijk dat er geen overheidsinstantie is die je, net als het LBIO voor alimentatiezaken, kunt inschakelen om nakoming van vastgestelde omgangsregelingen aan over te dragen. Daarom zijn we zelf met het LBHO (Landelijk Bureau Handhaving Omgang) gestart.

💬
Je bent niet alleen. Jaarlijks vinden meer dan 120.000 mensen antwoorden in onze kennisbank. Voor hulp of advies: neem gerust contact met ons op.

Lees ook dit

Meer vraag en antwoord

Meer kennisbank

Contact ons voor hulp

We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:

Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.

Bijgewerkt: 21 oktober 2021
De hoogte van dwangsommen in het familierecht zijn beperkt qua hoogte. Meestal zien we EUR 200-250 per keer met een maximum van EUR 5.000. Soms zijn er uitschieters naar boven tot zelfs EUR 25.000 per keer.

Er is geen duidelijke reden aan te wijzen waarom dwangsommen relatief zo laag zijn in het familierecht. Denkbaar is om de niet-nakomende ouder niet direct financieel in de problemen te brengen. Enerzijds is dit begrijpelijk, anderzijds natuurlijk compleet onlogisch, omdat de dwangsom er niet voor niets is en deze ook altijd (achteraf) kan worden gematigd door de rechter. Ook is deze niet van toepassing als de onderliggende vordering gewoon wordt nagekomen.

Het heeft weinig zin om een hogere dwangsom te eisen. Een naar omstandigheden disproportionele dwangsom eisen kan bovendien tegen je werken, omdat deze actie als polariserend gezien kan worden.

Wordt de onderliggende vordering nog steeds niet nagekomen, begin dan eerst met een constructieve actie en dan met incasseren. Lees hiervoor ook onze V&A: Wel dwangsom geen hervatting omgang, wat nu?

Zit je in een situatie dat je mogelijk een procedure voor nakoming moet opstarten, blijf dan rustig, neem contact met ons op. Lees ook onze Special: Aangifte bij niet-nakoming omgang

💬
Je bent niet alleen. Jaarlijks vinden meer dan 120.000 mensen antwoorden in onze kennisbank. Voor hulp of advies: neem gerust contact met ons op.

Lees ook dit

Meer vraag en antwoord

Meer kennisbank

Contact ons voor hulp

We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:

Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.

Bijgewerkt: 18 maart 2025
Als je overweegt om je ex-partner een straat- en/of contactverbod te laten opleggen dan zijn er 2 routes t.w. via het strafrecht en via het civielrecht. Via het civielrecht is meestal sneller.

Een contactverbod is een zware maatregel (ook in het civielrecht). Het geeft een beeld dat de andere partij geen normale grenzen respecteert en dat er externe dwang nodig is.

Deze gedragskwalificatie kan zeer lang doorwerken in het familierecht. Daarom vraagt een contactverbod ook dat je bewijzen hebt van het schadelijke gedrag. Het helpt ook als je hebt getracht om het gedrag te laten stoppen, bijvoorbeeld door daarover in overleg te gaan met je ex-partner. Dit is natuurlijk wel alleen aan de orde als de situatie dit toelaat.

Binnen het kader van inbreuken op de persoonlijke levenssfeer, speelt een afweging van belangen een uitermate belangrijke rol. Daarbij moet in het bijzonder naar de ernst van de (vastgestelde) gedragingen worden gekeken. Proportionaliteit is hierbij doorslaggevend. Dit vertaalt zich in de duur van het verbod en/of de omvang van een eventueel verbod. Ook kan dit leiden tot een matiging van de eventueel te verbeuren dwangsom.

De rechter toetst of de (gevorderde) inbreuk op de belangen van de persoon tegen wie het contactverbod wordt geëist – om zich vrijelijk (in het maatschappelijk verkeer) te bewegen en zich daarin vrijelijk te uiten – niet onevenredig is in verhouding tot de belangen van de eiser bij het gevorderde verbod.

Houd er rekening mee dat een contactverbod praktisch uitvoerbaar moet zijn. Heeft je ex-partner een zorgregeling met jullie kind(eren) en vinden de overdrachten thuis bij jou plaats dan zou ook hierin een (tijdelijke) aanpassing moeten worden vastgesteld.

Een contactverbod naar jou betekent niet automatisch dat er ook een contactverbod gaat gelden voor je ex-partner richting jullie kind(eren).

Het contactverbod kan kracht worden bijgezet door een dwangsom, maar ook door bijvoorbeeld lijfsdwang.

Het contactverbod wordt meestal gevraagd in een kort geding procedure. De aard van het contactverbod is dan ook altijd tijdelijk. De rechter treft namelijk een zogenaamde ordemaatregel.

Is er gezamenlijk gezag, dan kan een contactverbod ook een reden zijn om tijdelijk eenhoofdig gezag vast te stellen. Zie voor een voorbeeld daarvan deze uitspraak van Rechtbank Midden-Nederland.

Enkele uitspraken waarin een contactverbod is opgelegd (je leest een selectie)

Een vrouw wordt door haar ex-partner veelvuldig en ook op dreigende en intimiderende wijze benadert. Ze vordert daarom een contactverbod hetgeen (uiteindelijk) door het hof wordt toegekend voor de duur van 6 maanden op straffe van een dwangsom.

Volledige uitspraak

Een vrouw wordt door haar ex-partner veelvuldig en ook op dreigende en intimiderende wijze benadert. Ze vordert daarom een straat- en contactverbod hetgeen de voorzieningenrechter als zodanig oplegt (ook voor contacten opgenomen via derden) voor een periode van 5 maanden op straffe van een dwangsom. Moeder mag de politie zo nodig inschakelen om het straat- en contactverbod te effectueren als de man zich er niet aan houdt.

Volledige uitspraak

Een man en een vrouw hebben een affectieve relatie gehad. Er zijn geen kinderen. Na het beëindigen van de relatie blijft de man, met name via sociale media, contact zoeken met de vrouw, onder meer onder verschillende accountnamen. Ook heeft de man een bedreiging geuit dat hij de vrouw wat aan zal gaan doen. De rechter legt een straatverbod op aan de man voor enkele specifieke straten op straffe van een dwangsom.

Volledige uitspraak

Een vrouw gedraagt zich zeer dreigend naar haar ex-partner en staat o.m. met een mes in zijn woning om hem daarmee aan te vallen. Ze had zich met een kopie van de huissleutels toegang verschaft tot de woning. De vrouw gedraagt zich verder ook diverse malen dreigend aan de telefoon en benadert daarnaast ook de familie van de man als ze boos is. Verder stond de vrouw met een schroevendraaier en zaag voor de woning van de man.

De rechter veroordeelt de vrouw tot een locatieverbod en een contactverbod voor de duur van 6 maanden. Er wordt geen dwangmiddel opgelegd.

Volledige uitspraak

Een vader erkent zich bedreigend te kunnen uitlaten, zit enige tijd in voorlopige hechtenis vanwege het aantreffen van een vuurwapen in zijn auto en plaatst een GPS-tracker onder de auto van de partner van de vrouw.

De voorzieningenrechter verbiedt de vader om gedurende een periode van één jaar, te rekenen vanaf de dag van de betekening van het vonnis, de vrouw hinderlijk te volgen, dan wel op enigerlei wijze contact op te nemen met de vrouw, hetzij persoonlijk, hetzij schriftelijk, hetzij telefonisch of via what’s app of sms, zulks op straffe van lijfsdwang aldus dat per keer dat de man het contactverbod overtreedt de tenuitvoerlegging bij lijfsdwang wordt toegestaan voor één dag.

Volledige uitspraak

💬
Je bent niet alleen. Jaarlijks vinden meer dan 120.000 mensen antwoorden in onze kennisbank. Voor hulp of advies: neem gerust contact met ons op.

Lees ook dit

Meer vraag en antwoord

Meer kennisbank

Contact ons voor hulp

We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:

Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.

Bijgewerkt: 21 oktober 2021
Ja, lijfsdwang is naast een dwangsom een mogelijke sanctie bij (structurele) niet-nakoming van de omgang, echter zien we dit soort uitkomsten zelden. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat de niet-nakomende ouder in hechtenis laten nemen als ‘niet in het belang van het kind’ wordt gezien.

Er lijkt echter een kentering gaande. Dit idee wordt veroorzaakt door deze uitspraak van Rechtbank Limburg. Hierin werd door de rechter aan een moeder die structureel de opbouwende omgang tussen het kind en de vader niet nakwam, een toenemende sanctiezwaarte in het vooruitzicht gesteld.

Het oordeel van de rechtbank was: Dwangsom van € 1.000 per keer met een maximum van € 5.000. Als het maximum van € 5.000 zou zijn bereikt, voor iedere keer niet-nakoming 24 uur hechtenis (gijzeling).

De rechter besliste daarnaast nog dat tijdens de OTS, de betrokken Gecertificeerde Instelling dwangsommen of gijzeling zou ‘executeren’. Na afloop van de OTS zou de vader deze dwangmiddelen kunnen executeren.

Overigens zou dit executeren van dit type sancties o.i. moeten worden weggenomen bij ouders. Lees in dit kader ook ons voorstel voor een Landelijk Bureau Handhaving Ouderschapsnormen.

💬
Je bent niet alleen. Jaarlijks vinden meer dan 120.000 mensen antwoorden in onze kennisbank. Voor hulp of advies: neem gerust contact met ons op.

Lees ook dit

Meer vraag en antwoord

Meer kennisbank

Contact ons voor hulp

We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:

Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.

Heb je een vraag waarop het antwoord ook voor anderen relevant kan zijn en mis je hem in dit overzicht?
Mail hem als suggestie naar team@fiduon.nl.

Lees nog veel meer over deze onderwerpen in onze thema’s en specials. Die vind je via het kennisbank-hoofdmenu of op deze overzichtspagina.