Vraag en antwoord · Algemeen CAT-V&A

Bijgewerkt: 14 maart 2025
In de praktijk blijkt dat een echte vechtscheiding nauwelijks/niet bemiddelbaar is. Daarvoor is het gedrag op ex-partnerniveau veelal té vilein en té beschadigend. Niet zelden zijn de ingenomen standpunten zo extreem, dat een ’terug naar normaal’ voor die ouder onmogelijk is. Als welwillende ouder voel je waarschijnlijk haarfijn aan of de andere ouder zich nog zal laten bewegen met ‘vrijwillige’ mediation.

Goede mediators hebben zowel oog voor de emotionele aspecten als kennis van recht en rechtspraak. Echter, als de andere ouder niet-welwillend is, dan zal het mediationtraject waarschijnlijk snel stagneren.

Als de andere ouder niet open staat voor compromisvoorstellen, daarin wispelturig is, allerlei negatieve tactieken inzet, of je kind tracht te vervreemden van jou met ouderverstoting als doel, dan kom je door overleg niet uit de situatie. Dat jij steeds opnieuw toegeeft of contact met je kind opgeeft is voor de andere ouder dan de enige gewenste uitkomst.

Heeft de andere ouder ouder gesubsidieerde rechtsbijstand en daarmee ook financiering voor een mediationtraject en jij niet, dan kan mediation bovendien misbruikt worden om voortgang te vertragen of om je financieel uit te putten.

Blijf zelf altijd constructief en opbouwend communiceren met de andere ouder. Blijft jouw positieve inzet vruchteloos, dan kun je in ieder geval bij een eventuele rechtszaak laten zien dat je er alles aan hebt gedaan. We helpen je graag om hierin richting te vinden.

Is het mediationtraject uitzichtloos, laat je dan niet gijzelen en beëindig de mediation. Het is niet ongebruikelijk in het familierecht dat mediation tot niets leidt. Het is vervolgens aan de rechter.

Lees ook dit

• V&A: Is mediation echt geheim als daarvoor is getekend?

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie algemeen.
• Alle categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank

Bijgewerkt: 14 maart 2025
Vechtscheidingen worden gekenmerkt doordat er tussen ex-partners niet of zeer moeizaam overeenstemming te bereiken is over kleine en grote zaken. Conflicten lopen geregeld onnodig hoog op of blijven juist doorsudderen om periodiek de kop weer op te steken.

Bij de meest ernstige vorm grijpt één van de ouders of grijpen beide ouders bijvoorbeeld naar het ‘via het kind spelen’ en/of oudervervreemding. Ook zien we geregeld dat de informatieplicht en consultatieplicht niet (voldoende) wordt nagekomen of dat het bestaan van de ex-partner wordt ontkend.

We zien regelmatig dat ouders zo ver gaan in het vasthouden aan hun eigen denkbeelden, dat dit (onoverkomelijk) leidt tot procedure na procedure, bijvoorbeeld doordat ze steeds opnieuw voor eigen rechter spelen. Niet zelden zien we strategieën waarbij de strijdende ouder de welwillende ouder tracht te gronde te richten, zowel emotioneel als financieel. We hebben een overzichtspagina gemaakt met negatieve tactieken die we regelmatig zien. Een vechtscheiding is daarmee dus geen communicatieprobleem maar het resultaat van gedragspatronen waarvan communicatie één onderdeel is/kan zijn.

Een vechtscheiding kan alleen ontstaan en in stand blijven als niet beide ouders zich houden aan de ouderschapsnormen en de informatie- en consultatieplicht. Een duurzame oplossing kan dus ook slechts worden bereikt als beide ouders dit onvoorwaardelijk gaan doen. Als dit niet gebeurt, dan dan dient nauwkeurig te worden onderzocht wat dit tegenhoudt en of er bijvoorbeeld onwil en/of psychische problematiek is. Indien daarvan sprake is, dan dient dit door het systeem (w.o. de rechtspraak) te worden begrensd, zodat dit zowel niet het kind als de welwillende ouder belast.

Vechtscheidingen zijn zeer belastend, zowel voor het betrokken kind als de welwillende ex-partners en hun directe sociale kring. Veel welwillende ouders raken uiteindelijk in een isolement doordat de omgeving de verhalen, vanwege de uitzichtloosheid en het gebrek aan vooruitgang, niet meer kan aanhoren en afstand neemt.

We hebben voor de term “vechtscheiding” gekozen omdat deze term meer is ingeburgerd dan andere begrippen die worden gehanteerd zoals “complexe scheiding” of “conflictscheiding”. Vechtscheidingen zijn o.i. bovendien zelden “complex”. Als beide ouders samenwerken, wat ze volgens de ouderschapsnormen én rechtspraak ook verplicht zijn, dan zijn bijna alle “vechtscheidingen” eenvoudig oplosbaar eventueel ondersteund door een vorm van praktische opvoedondersteuning wanneer het kind kind-eigen problematiek heeft (bijv. ASS). We zijn bovendien van mening dat de term “complex” een excuus geeft aan niet-welwillende ouders en hulpverleners om geen resultaten te boeken.

Lees ook dit

• V&A: Hoe herken ik niet-welwillend gedrag?

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie algemeen.
• Alle categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank

Bijgewerkt: 16 juni 2023
Een vechtscheiding is alleen te voorkomen als beide partijen zich tolerant en begripvol naar elkaar opstellen.

Hoe meer de mening over zaken zoals omgang en verzorging, gezag, hoofdverblijf en alimentatie van elkaar verschillen, hoe groter de kans op een vechtscheiding. Ook is een verschil van mening over, wat ‘in het belang van het kind’ is, veelvuldig brandstof voor een vechtscheiding.

Een scheiding is altijd ingrijpend, of je nu getrouwd was, een geregistreerd partnerschap had of geen wettelijke verbintenis had. Het raakt bijvoorbeeld rechtstreeks de bestaanszekerheid van partijen en doorkruist de eigen toekomstplannen en dromen. Ook kan er iets in de relatie zijn gebeurd dat welwillend gedrag extra onder druk zet (zoals schulden of middelen misbruik). Het komt voor dat welwillend gedrag van de andere ouder redelijkerwijs niet kan worden verwacht, zoals bij ernstig bewezen huiselijk geweld.

Helaas ervaren we dat advocaten zelden een de-escalerende rol vervullen. Dit vertaalt zich bijvoorbeeld in onrealistische wensen ten aanzien van omgang en gezag. Een eenmaal ingenomen positie – moreel gemandateerd door de advocaat – wordt dan heel lastig om op terug te keren. vFas familierecht-advocaten hebben overigens de plicht vanuit de beroepsvereniging om te de-escaleren. Helaas wijst de praktijk uit dat velen er toch voor kiezen om de positie van hun cliënt (hoe onrealistisch ook) te verdedigen en zo nodig de andere ouder te beschadigen.

5 tips

• Houd verschillen van inzicht zoveel mogelijk buiten de kinderen. Dit is een verantwoordelijkheid die je jezelf moet toe-eigenen, ook als de ander dat niet doet.
• Betrek het netwerk als contacten met je ex-partner niet neutraal kunnen verlopen.
• Spreek nooit, maar dan ook echt nooit, kwaad over de andere ouder in het bijzijn van de kinderen.
• Leg zaken die afgesproken worden zoveel mogelijk schriftelijk vast.
• Blijf zelf rustig en zoek inhoudelijk, persoonlijk en procedureel steun bij een professional.

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie algemeen.
• Alle categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank

Bijgewerkt: 17 november 2024
Globaal zijn er 3 vormen van hulp bij vechtscheidingen, die individueel of gezamenlijk kunnen worden ingezet, of vrijwillig of in een gedwongen kader.

Hier ontdek je ook hoe wij ons met vechtscheidingshulp onderscheiden.

1. Voor ouders

Individuele hulp:

• Vechtscheidingshulp voor jou alleen ⇦ ontwikkeld door Fiduon
• GZ-kinderpsycholoog (bij oudervervreemding of ouderverstoting) ⇦ ontwikkeld door Fiduon
• Advocaat
• Psycholoog / systeemtherapeut

Gezamenlijke hulp:

• Vechtscheidingshulp voor jullie samen ⇦ ontwikkeld door Fiduon
• Mediator / Scheidingscoach
• Kinderen uit de Knel
• Ouderschap Blijft / Ouderschapsbemiddeling / Parenting Coordination / Ouderschapsreorganisatie / Nieuw Ouderschap
• Schip / Systeemtherapeut

2. Voor het kind

Wanneer ouders niet in staat zijn om samen – in het belang van het kind – uit de strijd te stappen, dan is het de vraag in hoeverre hulp voor het kind werkelijk baat heeft, of dat de hulp het kind juist verder in een loyaliteitsconflict dringt.

• Kindbehartiger
• Speltherapeut
• GZ-kinderpsycholoog
• Kinderen uit de Knel
• Dappere Dino
• Kies

3. Op last van de rechter

• Bijzondere Curator
• Forensische Mediation/Ouderschapsonderzoek
• Ondertoezichtstelling
• Begeleide omgangsregeling
• Uithuisplaatsing

Soms stelt de rechter ook vast dat er een kindbehartiger aan het werk gaat, of houdt hij de zaak aan in afwachting van een vrijwillig kader traject als Kinderen uit de Knel.

Lees ook dit

• Wat doen jullie anders dan een advocaat?

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie algemeen.
• Alle categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank

Bijgewerkt: 14 maart 2025
Vechtscheidingen kunnen wanneer het kindzaken betreft feitelijk eindeloos voortduren. Geregeld zien wij situaties waarin de strijd al rond de geboorte is begonnen en al jaren voortduurt.

Een vechtscheiding stopt ook niet persé met het meerderjarig worden van de kinderen. De strijd kan bijvoorbeeld nog gaan over financiën of om de loyaliteit van de kinderen naar de andere ouder volledig af te breken.

Lees ook dit

• V&A: Helpt mediation bij een vechtscheiding?
• V&A: Hoe herken ik niet-welwillend gedrag?
• V&A: Oudervervreemding en ouderverstoting iets anders?
• V&A: Ouderverstoting; wat kan ik er aan doen?

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie algemeen.
• Alle categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank

Bijgewerkt: 8 april 2025
Parenting Coordination lijkt dé oplossing voor vechtscheidingen. Twee ouders komen overeen dat een professional een bindend advies geeft op beslispunten waar ouders gezamenlijk niet uitkomen. Voor échte vechtscheidingen levert dit model o.i. echter zelden/niet de oplossing.

Het succes van dit model staat en valt namelijk met de bereidwillendheid van beide ouders om voor de voorliggende beslissing een stap terug te doen, wanneer de Parenting Coordinator iets anders adviseert. Concreet betekent dit dat ze hun ouderlijk gezag/vetorecht opgeven en zo nodig bij het kruisje te tekenen. De kans is aanzienlijk dat een niet-welwillende ouder dit niet zal willen doen.

Dit betekent overigens niet dat een ouder die een Parenting Coordinator als ‘scheidsrechter’ afwijst automatisch een niet-welwillende ouder is. Belangrijk is om dit te bezien in combinatie met het feitelijke gedrag van die ouder, d.w.z. hoe deze ouder invulling geeft aan de ouderschapsnormen, de informatieplicht en de consultatieplicht.

Tegelijk betekent dit ook niet dat een ouder die een Parenting Coordinator voorstelt automatisch de welwillende ouder is. Negatieve tactieken, bijvoorbeeld ingezet over de as van het kind, kunnen ook voor de Parenting Coordinator onzichtbaar blijven die daardoor wellicht met onvolledige gegevens een beslissing neemt. M.a.w. het strijdtoneel kan zich verplaatsen naar de Parenting Coordinator en/of juist naar het kind.

Zijn jullie als ouders beiden écht bereid om de strijdbijl te begraven en hebben jullie beiden het idee dat een koers uitgezet door een neutrale derde voor jullie de beste uitkomst zal betekenen, dan kan Parenting Coordination wél een oplossing zijn. Wij noemen dit arbitrage en we leveren dit ook als dienst.

De vraag blijft echter wat er gebeurt als één van beide ouders zich alsnog niet kan vinden in de beslissing van de Parenting Coordinator. Een ‘in beton gegoten’- afspraak om niet te procederen kan namelijk ook betekenen dat situaties waarin het kind komt buiten het zicht wordt gehouden van de kinderrechter (en daarmee ook van de Raad voor de Kinderbescherming) en de vraag is of dat bezien vanuit de rechten van het kind überhaupt kan en of dat in alle gevallen in het belang van het kind is.

Verder lijkt een Parenting Coordinator als beslisser o.i. enigszins op het construct van ‘uitgekleed ouderlijk gezag‘, d.w.z. waarbij beide ouders hun gezag laten ‘uitkleden’ en dit overdragen aan de Parenting Coordinator. Gerechtshof Den Haag heeft over ‘uitgekleed ouderlijk gezag’ bepaald dat hiervoor geen wettelijke basis is en tot verwarring kan leiden voor derden over wie het gezag uitoefent. Volgens deze uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant zou de rol van Parenting Coordinator ook niet meer dan een tijdelijke moeten zijn. Het is bovendien meer in het belang van de kinderen dat ouders wél een weg vinden om normaal met elkaar om te gaan/communiceren.

Heb je te maken met een niet-welwillende ouder, dan helpt o.i. ultimo slechts handhaving van ouderlijke plichten die samenhangen met de (gezamenlijke) verantwoordelijkheid in de vorm van ‘diagnostiek & dwang’. Daarnaast kan je natuurlijk altijd nog accepteren dat het waarschijnlijk nooit beter gaat worden en als welwillende ouder doen wat je kunt om de schade voor je kind zo beperkt mogelijk te houden.

Het aanbieden van een neutrale derde die die een doorslaggevende stem heeft is overigens niet zonder risico. Voor een voorbeeld waarin de rechter een aanbod tot het aanstellen van een Parenting Coordinator (door de vader) passeerde zie deze uitspraak van Rechtbank Amsterdam. Hierin werd het ouderlijk gezag van de vader beëindigd.

NB: In de richtlijnen voor Parenting Coordination van de Amerikaanse APA staat bij richtlijn 4 huislijk, partner, ex-partnergeweld als contra-indicatie genoemd voor parenting coordination. Die situaties zouden het meest gebaat zijn bij rechtelijke interventie.

Lees ook verder over de schottenaanpak tijdens een ondertoezichtstelling.

Tot slot, in de gepubliceerde rechtspraak zien we parenting coordination nog nauwelijks terug. In deze uitspraak van Gerechtshof Amsterdam wordt parenting coordination weliswaar geopperd als oplossing voor de problemen die de ouders ondervinden; er is echter geen dwang. Daarbij valt de volgende zinsnede (negatief) op: “Daarbij is van essentieel belang dat partijen zich leren neer te leggen bij hen niet welgevallige beslissingen van de ander.” O.i. is dit een onjuiste zienswijze van Gerechtshof Amsterdam. Eén van de drijvende krachten onder vechtscheidingen zijn niet-welwillende ouders die zich zelfbepalend tonen en keuzes maken die direct of indirect een negatieve impact hebben op de andere ouder en/of de relatie tussen het kind en die ouder. Kan het werkelijk van een welwillende ouder worden verwacht dat deze zich hierbij neerlegt?

Meer vraag en antwoord

• Toon alles in de categorie algemeen.
• Alle categorieën.

Meer kennisbank

• Ga naar start kennisbank