Vraag en antwoord · Bijzondere curator CAT-V&A
Antwoorden uit de familierechtpraktijk over de bijzondere curator bij vechtscheidingen.
Bijgewerkt: 4 april 2025
De rechter bij wie een rechtszaak in behandeling is, heeft de mogelijkheid om voor een minderjarig kind een bijzondere curator te benoemen. Dit doet de rechter als de belangen van (een van) de met het gezag belaste ouder(s) in strijd zijn met die van het kind. Deze mogelijkheid is vastgelegd in artikel 1:250 BW. Het benoemen van een bijzondere curator kan plaatsvinden op verzoek van een belanghebbende of ambtshalve door de rechter zelf.
De bijzondere curator treedt slechts voor de minderjarige op als oplossing van een concreet probleem en niet voor een algemeen probleem. Ook moet er sprake zijn van een ‘wezenlijk conflict’ tussen het kind en de wettelijk vertegenwoordiger(s).
Bij de beantwoording van de vraag of een bijzondere curator moet worden benoemd, staat het belang van het kind voorop. De rechter heeft een grote mate van beoordelingsvrijheid of deze een bijzondere curator benoemt.
Hier in de praktijk zien we bijzondere curatoren regelmatig benoemd worden in de volgende situaties:
- Bij een verzoek tot vervangende toestemming voor erkenning. De aanleiding vormt dan het conflict tussen het belang van de moeder – zie zich verweert tegen het verzoek van de biologisch vader – en het kind, dat het recht heeft dat de relatie met zijn/haar verwekker ook familierechtelijk wordt erkend.
- Bij procedures over omgang en gezag, zoals bijvoorbeeld in deze uitspraak van Rechtbank Den Haag. In deze uitspraak bijvoorbeeld benoemde Rechtbank Den Haag uit zichzelf een bijzondere curator, vanwege het loyaliteitsconflict waarin het kind zich bevindt.
- In deze uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant gaat het ook over omgang, echter hierbij heeft het kind de rechtszaak ingeleid door middel van een informele rechtsingang.
Is er al een ondertoezichtstelling, dan dient de rechter terughoudend om te gaan met de benoeming van een bijzondere curator, aldus o.a. deze uitspraak van Rechtbank Den Haag.
Het is mogelijk om invloed uit te oefenen op de vragen waarmee de rechter de bijzondere curator op pad stuurt. Lees daarvoor de V&A: Welke onderzoeksvragen krijgt de bijzondere curator?
Meer vraag en antwoord
Meer kennisbank
Contact ons voor hulp
We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:
- Onze aanpak.
- Diensten & kosten.
- Wanneer ons in te zetten.
- Hoe we waarde toevoegen t.o.v. een advocaat familierecht.
- Waarom ons in te zetten ook al heb je recht op een sociaal advocaat.
Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.
Bijgewerkt: 6 februari 2025
Wanneer een rechter een oordeel wordt gevraagd over bijvoorbeeld verzorging, opvoeding, gezag en erkenning van het kind, dan kan deze ambtshalve of op verzoek van één van de partijen een curator benoemen. Dit volgt uit artikel 1:250 BW.
Dit gebeurt alleen als er een conflicterend belang is tussen de belangen van het kind en de belangen van de (gezaghebbende) ouder. Hoe als ouder zelf een verzoek te doen is uitgebreid beschreven op de website van De Rechtspraak.
Een bijzondere curator kan door onderzoek en bijvoorbeeld gesprekken met ouders en kind inzicht krijgen in de situatie die het kind aangaat. Een bijzondere curator kan daarmee naast de Raad voor de Kinderbescherming bepalend zijn voor het eindoordeel van de rechter in een bepaalde situatie.
Het is op zich mogelijk om de onderzoeksvraag te sturen. Een voorbeeld van een zaak waarin dit gebeurde lees je in deze uitspraak van Gerechtshof Amsterdam. De vader verzocht de volgende onderzoeksvraag voor de bijzondere curator, die door het hof enigszins gewijzigd werd overgenomen:
- Wat vindt [minderjarige] van haar huidige woonsituatie en wat maakt dat zij hier op deze manier tegen aankijkt?
- Wat heeft [minderjarige] nodig kijkend naar het contact met ieder van haar ouders en op welke manier kan invulling eraan worden gegeven dat zij in relatie kan staan met ieder van haar ouders? Hoe zou dit eruit kunnen zien en welke ondersteuning zou hierbij nodig kunnen zijn om dit voor haar mogelijk te maken?
- Welke andere bevindingen volgen uit het onderzoek die relevant zijn voor de te nemen beslissing ten aanzien van de zorgregeling?
Wordt een bijzondere curator benoemd in een rechtszaak over je kind, dan geldt in principe, gewoon meewerken en deze professional zijn/haar werk laten doen. Blijf als ouder bovendien eigenaarschap nemen voor rust en duidelijkheid voor je kind. Blijf handelen conform de ouderschapsnormen.
Meer vraag en antwoord
Meer kennisbank
Contact ons voor hulp
We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:
- Onze aanpak.
- Diensten & kosten.
- Wanneer ons in te zetten.
- Hoe we waarde toevoegen t.o.v. een advocaat familierecht.
- Waarom ons in te zetten ook al heb je recht op een sociaal advocaat.
Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.
Bijgewerkt: 21 oktober 2021
Is in je zaak door de rechter een bijzondere curator benoemd, dan vertegenwoordigt deze persoon ‘het belang van de kinderen’. Meestal krijgt de bijzondere curator van de rechter een concrete opdracht mee, bijvoorbeeld om een onderzoek te doen en daarover te rapporteren.
Het is van belang om de bijzondere curator gewoon zijn/haar werk te laten doen. Betekent dit bijvoorbeeld ook een serie gesprekken met de kinderen, zorg dan dat je kinderen zich vrij voelen om met deze persoon te spreken.
Is een bijzondere curator betrokken, dan is dit geen reden om als ouders ‘achterover te gaan zitten’. Het is van belang om samen, en als dat niet lukt individueel, eigenaarschap te nemen en blijven nemen om de situatie voor je kinderen zo veilig en prettig mogelijk te maken en te laten blijven. Blijf handelen volgens de ouderschapsnormen.
Tracht nooit via de kinderen het onderzoek of oordeel van de bijzondere curator te beïnvloeden.
Meer vraag en antwoord
Meer kennisbank
Contact ons voor hulp
We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:
- Onze aanpak.
- Diensten & kosten.
- Wanneer ons in te zetten.
- Hoe we waarde toevoegen t.o.v. een advocaat familierecht.
- Waarom ons in te zetten ook al heb je recht op een sociaal advocaat.
Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.
Bijgewerkt: 26 oktober 2023
Heb je het idee dat de bijzondere curator slecht of onvolledig werk levert, dan kan dit potentieel zeer schadelijk zijn voor je rechtspositie en de uiteindelijke uitkomst.
Voor bijzondere curatoren heeft de rechtspraak een “Leidraad werkwijze en verslag bijzondere curatoren ex artikel 1:250 BW“. De leiddraad omvat enkele vereisten waaraan het verslag van de bijzondere curator moet voldoen. Samengevat:
- Duidelijke vermelding van feiten, omstandigheden en bevindingen.
- Er moet een ‘geschikte’ onderzoeksmethodiek gebruikt zijn.
- Het moet inzichtelijk zijn op welke argumenten de conclusies gebaseerd zijn.
- De bronnen waarop het verslag is gebaseerd moeten duidelijk beschreven zijn.
Er is (vooralsnog) geen extern klachtproces voor bijzondere curatoren. Als je als ouder een klacht hebt over de bijzondere curator dan kan je deze aan de rechter richten. Zie voor een voorbeeld van een (overigens afgewezen) klacht deze uitspraak van Rechtbank Gelderland.
Hoewel we veelal ervaren dat veel bijzondere curatoren juist goed en gedegen werk verrichten (ondanks de beperkte tijd en vergoeding), zijn er ook situaties waarin blijkt dat de bijzondere curator onvoldoende tijd en/of wil heeft om goed naar de inter-ouderdynamiek te kijken. Dít is wat o.i. in vechtscheidingscasussen het meest in het belang van het kind zou zijn en ook standaard tot de beoordeling zou moeten behoren. M.a.w. de vraag in hoeverre de ouders de ouderschapsnormen (naar elkaar) naleven en hebben nageleefd zou standaard onderdeel moeten zijn van de vraagstelling in de meeste zaken.
Je kunt invloed uitoefenen op de vraagstelling. Lees daarvoor: V&A: Zelf een Bijzondere Curator laten starten, kan dat?
Meer vraag en antwoord
Meer kennisbank
Contact ons voor hulp
We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:
- Onze aanpak.
- Diensten & kosten.
- Wanneer ons in te zetten.
- Hoe we waarde toevoegen t.o.v. een advocaat familierecht.
- Waarom ons in te zetten ook al heb je recht op een sociaal advocaat.
Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.
Bijgewerkt: 4 maart 2025
De bijzondere curator krijgt de onderzoeksvragen mee die de rechter relevant acht om een gefundeerde beslissing te nemen over de rechtsvragen die voorliggen, zoals over omgang en/of ouderlijk gezag. Je kunt als ouder invloed uitoefenen op de onderzoekvragen door de rechter te verzoeken specifieke vragen aan de bijzondere curator mee te geven. We doen een suggestie.
3 Sets van onderzoeksvragen voor bijzondere curatoren
Set 1
In deze uitspraak van Gerechtshof Amsterdam worden de volgende onderzoeksvragen geformuleerd:
- Wat zijn de wensen en belangen van de kinderen ten aanzien van contact met hun vader?
- Waarom hebben de kinderen het contact met de vader na contactherstel aanvankelijk als fijn ervaren, maar hebben de kinderen aan het hof geuit het contact niet fijn te vinden?
- Zijn er factoren vanuit de kinderen of factoren buiten de kinderen gelegen die het contact met de vader belemmeren? Zo ja, welke zijn dat dan en kunnen deze worden opgeheven?
- Zullen de kinderen in de huidige situatie bij een zorgregeling met de vader gebaat zijn en zo ja, hoe dient deze zorgregeling te worden ingevuld en wat is daarvoor nodig?
- Welke andere bevindingen die relevant zijn voor de te nemen beslissing ten aanzien van de zorgregeling volgen uit het onderzoek?
Set 2
In deze uitspraak van Rechtbank Den Haag formuleer de rechter de volgende onderzoeksvragen:
- Wat de zorgen en wensen van de kinderen zijn en in hoeverre die wensen worden ingegeven door het systeem en mogelijke loyaliteitsproblemen.
- Daarnaast wordt de bijzondere curator verzocht om antwoord te geven op de vraag hoe [de minderjarige 1] en [de minderjarige 2] invulling willen geven aan het contact met de vader en welke zorgregeling daarbij zou passen.
- Indien de bijzondere curator daartoe aanleiding ziet, kan hij daarbij tevens advies uitbrengen over eventueel in te zetten hulpverlening of nader te verrichten onderzoek.
Set 3
In deze deze uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant is de procedure gestart via een informele rechtsingang. Hierin geeft de rechter de volgende onderzoeksvragen aan de bijzondere curator:
- Wat zijn de wensen en behoeften van [minderjarige 1] ten aanzien van de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken van de ouders nu en in de toekomst?
- Is het belang van [minderjarige 1] gediend met een wijzing van de huidige zorgregeling zoals neergelegd in het ouderschapsplan van 16 juni 2021 en zo ja, hoe zou de zorgregeling eruit moeten zien?
- Hoe verloopt het contact op dit moment tussen [minderjarige 1] en de vader en wat zijn de mogelijkheden voor contact tussen de vader en [minderjarige 1] nu en in de toekomst?
- Indien het contact tussen [minderjarige 1] en de vader voor verbetering vatbaar is, op welke wijze kan dit worden bewerkstelligd? Hoe verloopt de communicatie tussen de ouders en indien deze voor verbetering vatbaar is, op welke wijze kan dit worden bewerkstelligd?
- Zijn er nog andere aandachtspunten of opmerkingen die in het belang van [minderjarige 1] naar voren moeten worden gebracht?
Suggesties voor (betere) onderzoekvragen voor bijzondere curatoren bij gezag en omgang
We zijn van mening dat de rechtspraak aan Bijzondere Curatoren expliciet de opdracht moet geven om in beeld te brengen in hoeverre ouders zich houden en hebben gehouden aan de verplichtingen voortvloeiende uit de (gezamenlijke) ouderlijke verantwoordelijkheid, zoals de ouderschapsnormen (w.o. de ‘band-bevorder-plicht‘ en de ‘optimale-ontwikkel-plicht‘), de informatieplicht en de consultatieplicht.
Er is namelijk een dreiging dat het onderzoek van de bijzondere curator kinderen juist verder in het conflict betrekt/dringt, wanneer er niet ook zicht komt op de onderliggende oorzaken.
Hierna zijn 5 onderzoeksvragen geformuleerd die o.i. meer rechtdoen aan het belang van het kind door ook goed onderzoek te doen/verlangen op ouderniveau.
- Hoe hebben de ouders in het verleden met elkaar gecommuniceerd en samengewerkt, en hoe beïnvloedt de huidige manier van communiceren en samenwerken het welzijn van het kind? Welke verbeteringen zijn hierin nodig om de situatie voor het kind te optimaliseren?
- Welke inspanningen hebben de ouders in het verleden geleverd en welke inspanningen leveren zij nu om de band tussen het kind en de andere ouder te bevorderen? Hoe heeft het kind deze inspanningen ervaren en hoe ervaart het kind deze nu? Wat kan er gedaan worden om de band verder te verbeteren?
- Hoe is de zorgregeling in het verleden nageleefd, en welke invloed heeft dit gehad op de ontwikkeling van het kind en de verhoudingen tussen de ouders? Welke zorgregeling draagt in de huidige situatie het beste bij aan de optimale ontwikkeling van het kind, rekening houdend met zowel de wettelijke verplichtingen van de ouders als de wensen en belangen van het kind?
- In welke mate hebben de ouders elkaar in het verleden geraadpleegd bij belangrijke beslissingen over de opvoeding en zorg voor het kind? Hoe gebeurt dit nu, en hoe beïnvloedt de kwaliteit van deze consultatie de stabiliteit en ontwikkeling van het kind? Welke verbeteringen zijn hierin mogelijk?
- Hoe hebben de ouders elkaar in het verleden geïnformeerd zodat de andere ouder aangehaakt heeft kunnen blijven aan de ontwikkeling en het leven van het kind, en hoe geven zij elkaar nu de nodige en juiste informatie? In hoeverre draagt deze informatie-uitwisseling bij aan een stabiele en voorspelbare situatie voor het kind? Waar liggen knelpunten en hoe kunnen deze worden opgelost?
Meer vraag en antwoord
Meer kennisbank
Contact ons voor hulp
We begrijpen voor welke opgave je staat, zowel juridisch als persoonlijk. Vijf dagen per week helpen we ouders zoals jij. Is procederen onvermijdelijk? Ontdek onze kostenbesparende 'litigation support'. Lees over:
- Onze aanpak.
- Diensten & kosten.
- Wanneer ons in te zetten.
- Hoe we waarde toevoegen t.o.v. een advocaat familierecht.
- Waarom ons in te zetten ook al heb je recht op een sociaal advocaat.
Tijdens kantooruren bel 085‑3013044 of stuur een e-mail naar team@fiduon.nl. Een eerste kennismaking is kosteloos. Lees enkele klantervaringen. We zijn landelijk actief.
Heb je een vraag waarop het antwoord ook voor anderen relevant kan zijn en mis je hem in dit overzicht?
Mail hem als suggestie naar team@fiduon.nl.
Lees nog veel meer over deze onderwerpen in onze thema’s en specials. Die vind je via het kennisbank-hoofdmenu of op deze overzichtspagina.